Zwarte Piet is Zwarte Piet

Is dit de toekomst van Sinterklaas?

Zwarte Piet is een mythisch figuur welke te vergelijken is met Darth Vader, de Teenage Mutant Ninja Turtles of de Smurfen. Zwarte mensen vinden Zwarte Piet het domme knechtje en projecteren het verleden van hun verre voorouders op dit figuur. Zwarte mensen voelen met het Sinterklaasfeest een pijn van minderwaardigheid en om hier recht aan te doen wordt Zwarte Piet aangepast waarbij hij zijn karakteristiek verliest. Roetveegpiet is geen mythisch figuur; het is je buurman met een pruik in een carnavalskostuum.

In de traditie is Zwarte Piet een mengeling van een paljas, acrobaat en kwajongen die vroeger de kinderen de stuipen op het lijf kon jagen. De moraal was: wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe. Natuurlijk willen we onze tere kinderzieltjes tegenwoordig beschermen tegen deze ‘kindermishandeling’ maar kinderen houden ook van zulke spanning en het is goed voor hun weerbaarheid en het aanleren van moraal. Geen enkel kind heeft een fobie overgehouden aan Zwarte Piet. En waarom? Omdat Zwarte Piet de pestkoppen in de klas aanpakte, niet de zwakke kinderen. Zwarte Piet mag best een beetje eng zijn en een zwart geschminkt gezicht hoort daarbij.

Zwarte Piet is een mythisch figuur in de Nederlandse cultuur. Een nationale cultuur bestaat voor een belangrijk deel uit symbolen zoals de vlag, het volkslied, de koning, tulpen, kaas, klompen. Ons Sinterklaasfeest is uniek is de wereld. De Engelsen in Amerika waren jaloers op de Hollanders die Sinterklaas vierden en zij kopieerden het naar hun Santa Claus. Toch blijft de Kerstman een slap aftreksel van het origineel. Het Sinterklaasfeest is magisch omdat Sinterklaas en Zwarte Piet mythische figuren zijn waarin veel elementen van onze cultuur zijn verwerkt. Heeft een Nederlander recht op het behoud van zijn eigen cultuur?

Veel Nederlanders voelen pijn nu dit symbool verbleekt. Als een Nederlander hier iets van zegt wordt hij uitgelachen met het argument dat het kinderen niet veel uitmaakt welke kleur Zwarte Piet heeft. Hierbij wordt veronachtzaamd dat het Sinterklaasfeest ook door volwassenen met veel plezier wordt gevierd. Dat de volwassen Nederlanders pijn voelen bij het verlies van hun cultuur wordt geridiculiseerd en impliciet en expliciet worden Nederlanders die Zwarte Piet willen behouden, weggezet als racisten. Driekwart van de Nederlanders wil geen Roetveegpiet en velen hebben het gevoel dat hen iets wordt afgenomen. Is de pijn die een Nederlander voelt minder waard dan de pijn die een zwarte voelt? De pijn van een kleine groep is minder pijn dan de pijn van een grote groep.

Even terzijde, in Suriname en op de Antillen wordt ook Sinterklaas gevierd. De kritiek op het feest is niet zozeer de kleur van Zwarte Piet maar het Nederlandse karakter van het kinderfeest. Toch is het feest er populair. De Sinten worden wit geschminkt en de Pieten krijgen alle kleuren de regenboog (ook zwart) zodat ze hun rol als mythisch figuur kunnen spelen.

Toen ik als kind in de jaren zeventig opgroeide, heb ik nooit de associatie gelegd tussen Zwarte Piet en een zwarte slaaf. Piet is een Nederlandse naam, hij woont ergens Spanje, is geen nazaat van een slaaf, draagt Europese kleren uit de zestiende eeuw en de figuur heeft zijn wortels in de Germaanse god Wodan die twee zwarte raven op zijn schouders had. De goedheiligman is geen slavendrijver, eerder een goedzak die afhankelijk is van Piets mantelzorg. Dat Piets oorringen verwijzen naar ijzeren boeien is van dezelfde categorie als beweren dat Sinterklaas en Zwarte Piet een homostel is; Piet met zijn verwijfde veer en Sinterklaas in zijn jurk. Of is die goedheiligman niet een pedo met een clown die kinderen lokt met snoepgoed? Je kan er in zien wat je wilt.

Het overgrote deel van de Nederlanders had geen racistische associaties bij Zwarte Piet en volgens mij is het juist racistisch geworden nadat de zwartepietendiscussie losbrak. Een te beklemmende politieke correctheid roept weerstand op. Veel Nederlanders zijn nu boos en het monster van racisme is in hen wakker gemaakt en dit monster wil wraak. Roetveegpiet is geen oplossing voor racisme dat zwarte mensen in Zwarte Piet projecteren.

Racisme los je niet op met het aanpassen van een naam of het uiterlijk. Wie zich minderwaardig voelt zoekt altijd een nieuwe kapstok. Gevoelens van minderwaardigheid is zwakte en zwakte moet je niet bevestigen of voeden. De oplossing van een minderwaarheidsgevoel kan alleen maar van binnen komen.

En Sinterklaas? Na de Reformatie probeerden Protestantse predikanten het feest af te schaffen, omdat zij het als een katholiek bijgeloof veroordeelden. Hier lachen we nu om maar wat vinden de Nederlandse moslims tegenwoordig van de katholieke heiligenverering? Zijn de bisschoppelijke symbolen van Sinterklaas – ring, tabbaard, mijter, staf – kwetsend voor moslims? Proberen we met Sinterklaas niet onze christelijke cultuur op te dringen in een land waar iedereen vrij is in zijn geloof?

Het kruis op de mijter van Sinterklaas wordt soms al weggelaten omdat het een te katholiek symbool is en het strooien van pepernoten in elke hoek is verboden omdat het onhygiënisch is. Beetje bij beetje erodeert ons nationale feest en in de toekomst komt Kinderklaas met zijn clown op zijn bezem op 25 december langs om de consumptiemaatschappij te vieren.

Doe een test: hoe racistisch ben jij?