Wiens schuld?

Jezus van Nazareth werd geslachtofferd maar als een echte vissen vergaf Hij het de mensheid en transformeerde Hij zijn lijden naar liefde.

Je hoort zo vaak over ‘de onschuldige slachtoffers’ bij misdrijven, aanslagen en oorlogen. Tegenover de slachtoffers staan de daders die volgens onze ethiek moet worden berecht en gestraft. Dit is een beetje achterhaalde moraal aan het worden. In het 180-jarige vissentijdperk (1960-2140) vervagen de grenzen. Vissen verdraait als geen ander teken de tegenstellingen zoals die van dader en slachtoffer.

Een bekend feit is de pedofiel die zich aan kinderen vergrijpt. Hij is de dader maar vaak was hij in zijn jeugd juist het slachtoffer van seksueel misbruik. Het slachtoffer wordt dader. Ook vanuit de gedragswetenschappen kantelt het beeld. Het idee dat daders van geweldplegingen een psychische afwijking hebben in hun hersenen welke genetisch is bepaald, wint terrein in de psychologie. Een verkrachter heeft de pech in het leven dat hij geboren is met de verkeerde genen. Als hij door omstandigheden overgaat tot een verboden daad is hem dat niet aan te rekenen omdat zijn genen hem zo hebben geprogrammeerd. Het begrip vrije wil komt met deze denktrant op losse schroeven te staan. Een dramatische omkering van dader en slachtoffer zien we soms bij een schietpartij op een school of universiteit waar een oud-leerling een shooting game naspeelt in het echt. Vaak is de dader een sociale eenling die werd gepest of buitengesloten in de groepjes van zijn klas. Vissen gaat ons bewust maken dat de dader en slachtoffer een verhouding met elkaar houden.

Momenteel is de tendens om het contrast te verscherpen. Er is een roep voor strengere straffen, oorlogsmisdadigers moeten zich verantwoorden voor het Internationaal Gerechtshof en pedofielen worden in de sociale media vogelvrij verklaard. De daders worden dus in de hoek gedreven. Maar ook de slachtoffers graven zich in. Zij gaan zich sterker identificeren met het leed. Slachtoffers hebben spreekrecht gekregen in rechtszaken, hebben recht op bijstand, doen hun verhaal in de media. Het gevaar is dat zij zich gaan identificeren met hun rol waardoor het een onderdeel wordt van het zelfbeeld. Ze blijven hun pijn voelen.

Soms worden hele groepen mensen in een kamp van dader of slachtoffer gezet. Na de Holocaust konden de Joden dankzij hun slachtofferschap de kans benutten om de staat Israël te stichten. De westerse landen durfden dit hen niet te ontzeggen met als gevolg dat de Joden nu zelf de daders zijn van extreem geweld. Elke Jood en Palestijn wordt geconfronteerd met dit rollenpatroon wat weer leidt tot herhaling van het leed. De Palestijnen worden onderdrukt en de Joden leven in angst. Deze patstelling zien we ook in de discussie over de slavernij. Veel zwarte Surinamers zien zich als (de nazaten) van slachtoffers en zij wijzen de (nazaten) van de blanke Nederlanders aan als de schuldige daders. Je moet sterk in je schoenen om deze stigmatisering - aan beide kanten – te weerstaan want het scherpslijpen van deze gevoelens ontsteekt vaak een loopgravenoorlog. Vissen heeft een middel om alle pijn op te lossen: vergeving. Het lijkt een zwaktebod maar het is het meest krachtige medicijn tegen lijden want alleen de verzoening verlost ons van het lijden.

Al het slachtofferschap zal in het historische vissentijdperk worden omgekeerd. Ziekte? Eigen schuld. Nu al zijn in de westerse wereld driekwart van alle ziektes een gevolg van een ongezonde eet- en leefstijl. Armoede? Eigen schuld. In de westerse wereld heeft elk mens de kans om zich te ontplooien. In de Derde Wereld is een incompetente overheid de oorzaak van blijvende armoede. Zieke kinderen? Eigen schuld. Kinderen krijgen is een keuze. Tegenwoordig kan je jezelf testen op genetische afwijkingen, daarnaast spelen de leeftijd en eet- en leefwijze van de ouders een belangrijke rol bij de gezondheid van het kind. Verdriet? Eigen schuld. Rouwen is een natuurlijk proces dat na een zekere tijd eindigt met acceptatie en verder gaan met het leven. Wie blijft vastzitten in verdriet of angst, durft iets niet los te laten of te accepteren dat het leven komt zoals het komt. Pech in je leven? Eigen schuld. Kansen en successen dwing je af met vertrouwen, concentratie en discipline. Ik kan het ook omkeren. Ziekte, armoede, pijn of pech zijn het gevolg van het nalaten en het doen van verkeerde keuzes ten gevolge van luiheid, domheid, angst of onbewustheid. Het is hard maar ook dit kan ik weer omdraaien: je kan het leven zelf sturen.

Het historische vissentijdperk is de laatste fase van het culturele vissentijdperk welke zich uit in het christendom. Als geen ander draaide Christus het martelaarschap om in de Verlichting. Door zich op te offeren voor de mensheid nam hij al het menselijk lijden tot zich en bracht het terug naar God. Hij schonk de mensheid vergeving en doorbrak de cyclus van het lijden en werd verlicht. Door in Hem te geloven en naar Zijn leven te leven, wordt het lijden van de christen opgelost. Een aspect van het christendom is de erfzonde. Ieder mens wordt zondig geboren, door de schuld van Eva die de verboden vrucht at. Deze erfzonde noem ik karma. Ieder mens wordt geboren met een karmische schuld en deze kan worden verzacht door te leven zoals Christus en in moderne woorden vertaal ik dit naar ‘bewust leven’.

Door zo bewust mogelijk te leven, veroorzaak je geen lijden bij jezelf en anderen en krimpt je schuld (of karma). Onbewust handelen veroorzaakt lijden en vergroot de kans op ongelukken. Een ongeval zien we als een toevalligheid, maar in het woord toeval zit de diepere betekenis: iets valt je toe. Vissen beheerst de wereld van orde en chaos, van geluk en ongeluk. Als ik dit concreet maak, dan is het niet zo verstandig om de wereld te vervuilen voor je eigen plezier. Een vliegvakantie naar Bali kan echt niet, vlees eten uit de bio-industrie is de ogen sluiten voor een misdaad, meewerken aan verslavende producten of misleidende diensten komt als een boemerang terug, internetfora vervuilen met scheldpartijen of onbeschofte taal is als ‘praten tegen jezelf’. Iedereen weet wel wat goed gedrag is; dus wie er niet naar handelt verzwaart zijn karma en eens dat moeten worden ingelost. Eens komt het oordeel: hel of hemel? Als de lessen van karma niet tot iemand doordringen zal het lijden groot worden. Voor dom consumeren moet iedereen eens de prijs betalen. Onbewust gedrag is onverantwoordelijk gedrag. Ieder mens heeft de verantwoordelijkheid om zich bewust te gedragen. Wie dit nalaat is schuldig en wordt net als Adam en Eva verbannen tot de rol van dader en slachtoffer.

Naast een persoonlijk karma hebben we een groepskarma; het volk waar je toe behoort. Op deze manier is iedereen karmisch verbonden met een volk en dus ook de oorlogen die volken voeren. Onschuldige oorlogsslachtoffers bestaan dus ten diepste niet. Iedereen heeft een taak en verantwoordelijk naar zijn familie, dorp, stad en volk. Iedereen is verbonden met zijn volk – in goede en slechte tijden - en uiteindelijk de hele wereld.

Alleen dieren zijn onschuldig.

Ik hoop met dit verhaal een paar mensen wakker te hebben gemaakt (u lezer?). Maak iemand anders ook wakker en zo wordt met een sneeuwbaleffect een Nieuwe Aarde mogelijk.