Multicultureel ontvrienden

De keuze tussen Clinton en Trump verscheurt Amerikaanse families en vriendschappen.

De tijdgeest staat sterk onder invloed van Vissen en Waterman. In de 2000-jarige culturele tijdperken leven we op de overgang van Vissen naar Waterman en in de 180-jarige historische tijdperken zien we invloeden van de Moderne Tijd (historische watermantijdperk 1781-1960) en de Postmoderne Tijd (historische vissentijdperk 1960-2140). Waterman staat voor groepen van gelijkgestemden en het thema van Vissen is ‘ik en de wereld’.

Waterman breekt revolutionair met de oude machtsstructuren van de natiestaten en hiervoor in de plaats wil Waterman samenwerken in een verenigd Europa. Op persoonlijk vlak betekent dit dat we ons moeten bevrijden uit de oude identiteiten van volk en vaderland. Elk mens is volgens Waterman vrij en gelijk. Iedereen moet zich maximaal kunnen ontplooien en volgens Waterman moeten hiervoor vooroordelen over religies, naties, rassen, seksen overboord worden gegooid. Het verlichtingsdenken waar het historische watermantijdperk mee begon, is nu gevat in het begrip multicultureel.

Het is moeilijk om een nadeel te benoemen van het watermanprincipe omdat vrijheid, gelijkheid en broederschap klinken als het ideaal. Maar de utopie van waterman kan alleen gedijen in kleine groepen van gelijkgestemden welke in een netwerk met elkaar verbonden zijn. In de realiteit is onze samenleving niet zo georganiseerd. Er zijn staten, grootmachten, grote bedrijven en grote steden waar de macht is geconcentreerd. Deze machtsstructuren verstoren de menselijke schaal van Waterman en daarom mislukte het Russische communisme. Zolang het kapitalisme het enige systeem is dat 9 miljard monden kan voeden, zijn alle uitprobeersels van Waterman – zoals het multiculturele samenleving – een dystopie.

Ook in het ideaal van Waterman is het natuurlijk niet rozengeur en maneschijn. In het broederschap van Waterman ontbreekt de persoonlijke familiare band. Dit zien we in het gekunstelde verenigde Europa. Ons verstand vertelt ons dat we broeders zijn van de Duitsers en Grieken maar ons gevoel stemt er niet mee overeen. Als Nederlander voel je je in Duitsland of Griekenland een Nederlander. De EU voelt als een technologische oplossing. Weinig mensen lopen dan ook warm voor de Europese Unie. Alleen kosmopolieten die de hele wereld overvliegen of mensen die zich sterk oriënteren op de dominante Anglo-Amerikaanse cultuur zijn het nationale stamgevoel kwijtgeraakt.

Dat brengt mij bij een andere keerzijde van Waterman: de uniformiteit. Hoewel Waterman tolerant is, duldt hij geen verschillen tussen rassen, seksen, religies, seksuele voorkeuren, en dus neigt Waterman naar één universeel denkpatroon en deze komt in onze wereld overeen met de Westerse waarden. En hoewel elk mens ongeacht zijn huidskleur, etniciteit, sekse, geaardheid in dit denkpatroon ten volle wordt gerespecteerd, is er binnen deze monocultuur geen ruimte voor afwijkende tradities, niet-westerse waarden, gevoelens van nationalisme, oude stamverbanden en patriottisme. De multiculturele samenleving vernietigt in feite de culturele rijkdom. Ga maar na; we gaan allemaal Engels spreken, religies zijn overbodig, regionale verschillen verdwijnen en de verschillen tussen man en vrouw zijn ongewenst.

Waterman hekelt de soevereiniteit van de natiestaten (iedereen is immers gelijk) en Vissen lost de ziel van de natiestaten op in een groter geheel. Dit zien we in de vervaging van grenzen, de instroom van immigranten, het gevoel van vervreemding en onthechting. Dit betekent dat Nederland langzaam maar zeker zal verdwijnen. Maar dit proces gaat niet geleidelijk, het gaat met stappen vooruit en achteruit. De komende decennia zal er in de 15-jarige tijdperken met Kreeft en Leeuw een reactie komen op de universaliteit van Waterman en het holisme van Vissen.

Kreeft bezielt de familie en Leeuw laat de familie stralen. In de maatschappij is deze familie het volk. De rebelse Waterman staat buiten de familie en begrijpt niet dat mensen zich druk maken om de Nederlandse identiteit, maar nu krijgt Waterman dus tegendruk van Kreeft en Leeuw. Deze tegengestelde krachten verscheuren onze maatschappij.

Dit was goed te zien bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen waar Trump Amerika wil afsluiten voor het behoud van de eigen identiteit en Clinton de open multiculturele samenleving prees. Trump won en Kreeft en Leeuw zijn nu sterker dan waterman. En dat knettert omdat Leeuw in oppositie staat met Waterman. Leeuw is autoritair, dwingend, traditioneel en Waterman is vrijheidslievend, tolerant, toekomstgericht.

Het gevolg is dat bevolkingsgroepen radicaal tegenover elkaar komen te staan. Binnen veel Amerikaanse families ontstonden knallende ruzies over de politieke voorkeuren. Als oplossing besloten veel families om politiek tot taboe te verklaren. Ook in Nederland graven de twee groepen zich in de loopgraven. Dat is te zien bij de Zwarte Pietdiscussie waar de provincie zich afzet tegen de Randstad. Beide partijen verharden zich en er is geen ruimte meer voor een compromis. Of je maakt je zorgen over de Nederlandse identiteit, of je vindt dat de Nederlandse identiteit niet bestaat. Er is geen tussenweg. We moeten nu kiezen en als je je keuze uitspreekt, krijg je ruzie met de tegenpartij.

Dat heb ik zelf ook ondervonden. Het doet mij pijn dat de Nederlandse identiteit verwatert, ik voel mij steeds meer een vreemdeling in mijn eigen stad. Dit gevoel heb ik al vele jaren en daar had ik ook vaak discussies over met vrienden die het echter anders zien. Zij begrijpen niet wat ik voel, ze zeggen dat de asielzoekers en immigranten een verrijking zijn voor ons land en ze ontkennen dat er zoiets als een Nederlandse identiteit bestaat. Goed, dat is hun mening en dat respecteer ik, maar zij kunnen mijn mening niet accepteren en twee vrienden hebben hierom het contact met mij verbroken. Ik vind dat het behoud van een eigen cultuur een volstrekt legitieme behoefte is. Hun ideaal van een multiculturele samenleving botst met mijn idee over de Nederlandse ziel, en het gevolg is een breuk in oude vriendschappen. De multiculturele samenleving zaait verdeeldheid in de autochtone bevolking.

Ik maak me hierover zorgen omdat de solidariteit – de basis van onze verzorgingsstaat - is gebaseerd op het nationalisme en niet op de multiculturele samenleving. In een etnisch verdeelde landen verdwijnt deze solidariteit. In de Verenigde Staten kon de verzorgingsstaat zich nooit goed ontwikkelen omdat het land te sterk etnisch verdeeld is. In een multiculturele samenleving leven de burgers als los zand naast elkaar. Ze respecteren elkaars vrijheid en bemoeien zich niet met elkaar. De gemene deler is een zielloze kille rechtsstaat. Nu in Nederland de solidariteit ook onder de autochtone bevolking afneemt, is het gevolg dat iedereen alleen komt te staan, en ja, dat is het thema van Vissen. Want dankzij de sociale media zijn we verbonden met alles en iedereen als nooit tevoren, maar we raken steeds meer onthecht van onze wortels, familie, vrienden, volk en vaderland. We vluchten naar binnen in onze virtuele droomwereld.

Artikel in het NRC over de politieke verdeeldheid binnen Amerikaanse families.