Het Windows familiealbum

De eerste versies van Windows waren gebaseerd op MS-DOS en deze familie eindigde met Windows 98 Millennium Edition.
De pijlen geven aan waarbij een besturingssysteem is gebaseerd. Windows Vista was bijvoorbeeld niet gebouwd op Windows XP maar op Windows Server 2003.
Windows CE, soms afgekort als WinCE, is een lichtgewicht variant van Microsofts besturingssysteem Windows. Het wordt gebruikt in kleine computers, handhelds, smartphones, GPS-systemen en embedded systemen. Windows CE werd soms door smartphones gebruikt, maar is inmiddels grotendeels vervangen door Windows Mobile, dat op zijn beurt in 2010 weer grotendeels vervangen is door Windows Phone 7 en later Windows Phone 8, waarbij Phone 8 is gebaseerd op Windows NT en niet op Windows CE. Inmiddels is de naam 'Mobile' weer terug in de vorm van Windows 10 Mobile.
Met Windows NT 3.1 introduceerde Microsoft een stabielere versie met de New Technology. De hybride kernel van NT is onafhankelijk van MS-DOS en het besturingssysteem was volledig 32 bit. Windows 10 is de laatste opvolger van de NT-familie.
De versies met de groene kleur zijn speciaal voor servers. Voor het Windows XP-tijdperk maakte Microsoft bij elke versie ook een speciale editie voor servers.

Windows 1.0 uit 1985 was een 16-bit grafische interface voor DOS en het was ontworpen om met de muis te bedienen, hoewel weinig computergebruikers nog bekend waren met de muis. Windows 1.0 bevatte toepassingen waarvan een aantal nog steeds bij Microsoft Windows meegeleverd worden: een kaartenbak, klembord, klok, kalender, rekenmachine, Paintbrush en Write. De vensters konden elkaar niet overlappen omdat dit principe door Apple gepatenteerd was. Het ontbreken van grote applicaties voor Windows zorgde ervoor dat het bedrijfsleven zich niet meteen geroepen voelde om over te schakelen naar deze grafische uitbreiding van MS-DOS.

In Windows 2.0 uit 1987 ondersteunde 16 kleuren en alle instellingen waren bijeengebracht in het configuratiescherm. Ook werd het mogelijk om vensters te overlappen en te minimaliseren en maximaliseren.

Windows 3.0 uit 1990 vereiste een harddisk en was vooraf geïnstalleerd op computers. Het ondersteunde 256 kleuren. Het spelletje solitair deed zijn intrede. MS-DOS programma's konden voor het eerst binnen Windows draaien. Windows 3.1 uit 1991 ondersteunde true-type-lettertypes en het spelletje mijnenveger. Ook de DOS-programma's konden met de muis worden bestuurd. Deze versie was al beschikbaar op een cd-rom en het nam op de harde schijf 15 MB in beslag.

Windows 95 werd geïntroduceerd in augustus 1995. Het commandogerichte MS-DOS verdween naar de achtergrond en het gebruik werd makkelijker met het startmenu, de taakbalk en het bureaublad. Alle systeeminstellingen werden opgeslagen in een centraal register. De plug-and-play-functie installeerde de hardware automatisch. Aanvankelijk zat de Internet Explorer nog standaard bij deze versie.

Windows 98 uit juni 1998 was een upgrade van Windows 95. Het werd standaard geleverd met Internet Explorer 4, Outlook Express, Windows Adresboek, Microsoft Chat en NetShow Player, die in 1999 in de Second Edition werd vervangen door Windows Media Player. De ondersteuning van USB was sterk verbeterd. De weinig populaire Windows Millennium Edition was de laatste versie die was gebaseerd op MS-DOS. Het product was gericht op consumenten. Nieuw was Windows Movie Maker.

Windows 2000 werd uitgebracht in februari 2000 en was vooral bedoeld voor de zakelijke markt. In dit programma bereikte de New Technology (NT, dat niet meer was gebaseerd op MS-DOS) voor het eerst een goede stabiliteit. Nieuwe functionaliteiten waren de automatische updates, het ondersteunen van meerdere gebruikers en de slaapstand. Het herstarten na het installeren van programma’s of na een configuratiewijzigingen was in Windows 2000 in de meeste gevallen niet meer nodig.

Met Windows XP kwamen de consumentenlijn van Windows 98 en ME en de zakelijke lijn van Windows NT samen. Zonder twijfel is Windows XP de meest succesvolle versie van Windows. De grafische vormgeving was in XP volwassen geworden. Met ClearType werd de weergave van letters op lcd-schermen verbeterd. De problemen in ME met de functie systeemherstel waren in XP opgelost. Het populaire Windows XP werd een doelwit van hackers die steeds weer lekken vonden vooral in de Internet Explorer. In de dertien jaar dat XP werd ondersteund, kwam Microsoft met drie Service Packs om XP te beveiligen (waaronder een firewall en centraal beveiligingscentrum). Service Pack 3 bevatte in totaal 1174 verbeteringen.

Windows Vista uit 2007 kreeg met Windows Aero een dynamisch en vloeiend uiterlijk maar dit deed (te) een zwaar beroep op de computercapaciteit. Vista had vele nieuwe functies zoals een verbeterde zoekfunctie, ouderlijk toezicht, betere ondersteuning van dvd en televisie, spraakherkenning en Windows Defender. Om de risico’s te beperken werden veel functies afgeschermd en moest de gebruiker instemming geven aan een opdracht, wat leidde tot een overkill aan waarschuwingen.

Windows 7 uit 2009 was alles wat Vista had moeten zijn. Alle schoonheidsfoutjes en compatibiliteitsproblemen van Vista werden gladgestreken waardoor 7 de geslaagde versie is geworden van Vista. Veel gebruikers sloegen Vista over en stapten van XP direct over naar Windows 7.

Windows 8 uit 2012 was Microsofts antwoord op de populariteit van smartphones en tabletcomputers. De bediening van aanraakschermen noodzaakte Microsoft om de grafische interface (Metro) radicaal te vernieuwen. Het startmenu werd compleet vervangen door tegels die live informatie bieden. Applicaties – die nu apps heten - konden vanuit de Windows Store worden gekocht en met een klik worden geïnstalleerd. De vele desktopgebruikers die werkten met de muis waren ontevreden omdat Windows 8 tweeslachtig was: er was een app-omgeving en een vertrouwde desktopomgeving. De gratis update van Windows 8.1 moest de grootste kritiek ondervangen.

Windows 10 is eigenlijk versie 9 maar volgens Microsoft komt er geen Windows 11 en dus drukken ze met het getal 10 een heelheid uit. Nieuwe veranderingen zullen steeds als kleine gratis updates worden aangeboden. Windows 10 is geschikt voor smartphone, tablet, laptop en desktopcomputer. Het vertrouwde startmenu keerde terug. Het kan schakelen tussen gebruik van de muis en het aanraakscherm.