Ben je ook een creatieve geest en wil je een conceptuele website of handige esoterische tool. Kijk verder bij Zodisign
boek: Volkenkundige astrologie
boek: Italië, de gelaarsde Leeuw
boek: Amsterdam, Kreeftstad in Holland
Jeroen Visbeek houdt zich voornamelijk bezig met het Dierenriemmodel. Bij zijn analyses over o.a. de tijdgeest, gebruikt hij de cyclus van de precessie, de cyclus en karakters van de twaalf dierenriemtekens, de vier elementen, het principe yin en yang, en de numerologie.
Het Dierenriemmodel wijkt sterk af van de gangbare werkwijze van de astrologie. Want astrologen gebruiken in principe altijd horoscopen voor hun duidingen. Vroeger raadpleegden koningen en generaals astrologen voor de vraag wat het beste moment was om een bepaalde actie uit te voeren, meestal een oorlog. Om een situatie van een bepaald moment te duiden interpreteert een astroloog met een behulp van een horoscoop de planeetstanden ten opzichte van de dierenriem. Door de planeetstanden van andere momenten hiermee te vergelijken kunnen voorspellingen worden gedaan. De voorspellende astrologie wordt tegenwoordig gebruikt voor vragen over ziekte, relaties, reizen en carrière. Pas vanaf de renaissance werd de persoonlijke geboorte- en relatiehoroscoop populair. Het verschil met deze werkwijze is dat het Dierenriemmodel geen gebruik maakt van horoscopen.
Er zijn voor de beschavingen verschillende indelingen te maken, net als bij de indeling van de continenten.
Kaart van de Duitse cartograaf Martin Waldseemüller uit 1507 waarop de Nieuwe Wereld voor het eerst benoemd wordt als ‘Amerika’, naar de Florentijnse ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci die in Spaanse en Portugese dienst delen van het continent Amerika verkende.
De typologie met twee types zie ik bij de indeling van Claudius Ptolemaeus; de vader van de volkenkundige astrologie. Ptolemaeus was een astroloog, astronoom, geograaf, wiskundige en muziektheoreticus die in de tweede eeuw na Christus leefde. Hij heeft een aantal belangrijke werken nagelaten die de brand van de bibliotheek van Alexandrië hebben overleefd. Het interessantste werk van Ptolemaeus wat betreft het onderwerp van dit boek is de TetraBiblos (De Vier Boeken). Lange tijd was dit het standaardboek van de westerse astrologie. In het tweede boek verdeelt Ptolemaeus de toen bekende wereld in twee werelddelen. Hij beschouwde de Balkan, Klein-Azië, de Levant, het Arabische Schiereiland, Egypte en Ethiopië als het centrum van de kosmos. Daarbuiten lagen de minder ontwikkelde gebieden. In de twee werelddelen plaatste Ptolemaeus de twaalf dierenriemtekens waarmee hij in totaal vierentwintig gebieden identificeerde. Ptolemaeus plaatse de dierenriemtekens met hetzelfde element geografisch bij elkaar en we vervolgens de indeling versimpelen tot de mannelijke en vrouwelijke tekens (vuur en lucht zijn mannelijk, aarde en water zijn vrouwelijk) dan levert dat twee werelddelen en vier kwadranten op. De indeling van Ptolemaeus bezit een grote mate van symmetrie.
Ptolemaeus beschouwde zijn woonplaats Alexandrië als het centrum van de kos-mos. Vanuit dit centrum bestond de Aarde uit een binnen- en buitenring welke beide verdeeld zijn in vier kwadranten welke georiënteerd zijn op de vier windrichtingen. De acht kwadranten zijn symmetrisch ingedeeld met de vier elementen. Als de ele-menten worden vervangen door het geslacht, liggen in de buitenste ring de manne-lijke kwadranten - Europa en Azië - in het noorden en liggen de vrouwelijke kwa-dranten - Afrika en de Oriënt - in het zuiden. De vrouwelijke kwadranten van de binnenste ring - Balkan en Klein-Azië - liggen tegen de mannelijke noordelijke kwa-dranten en de mannelijke kwadranten van de binnenste ring - Egypte en Arabië - liggen tegen vrouwelijk zuidelijke kwadraten. Dit patroon doet denken aan het yin-yangsymbool.
Ptolemaeus verbond aan elke windrichting een planeet. De karakters van de vol-keren verklaarde hij met de elementen, de dierenriemtekens en de karakters van de planeten. De karakters van individuele mensen werden volgens Ptolemaeus bepaald door het volk, het ras, de opvoeding en de geboortehoroscoop.
Een bewerkte kaart met de verdeling van de dierenriemtekens in de Oude Wereld volgens de indeling van Claudius Ptolemaeus. De kaart uit 1467 is van Jacob d'Angelo naar voorbeeld van een kaart van Ptolemaeus.
Het gebied dat op de kaart is aangeduid met Midden-Aarde is als de binnenring het centrum van de kosmos. Het is verdeeld in vier kwadranten: Balkan (aarde), Arabië (vuur), Klein-Azië (water) en Egypte en Ethiopië (lucht). Buiten Midden-Aarde ligt een buitenring met de kwadranten Europa (vuur), Azië (lucht), Afrika (water) en Oriënt (aarde). In Europa waren de Germanen ram, de Kelten en Romeinen waren leeuw, het Iberisch Schiereiland en Toscane waren boogschutter. In de Oriënt was Mesopotamië maagd, Perzië was stier en India was steenbok. In Azië plaatste Pto-lemaeus tweelingen in de Kaukasus en rond de Kaspische Zee, weegschaal in Oost-Azië (China) en waterman in Rusland. Het water zit in Afrika. Libië en Tunesië zijn kreeft, Algerije en Marokko schorpioen en de Sahara is vissen.
De indeling van Ptolemaeus is in onze tijd in grote lijnen nog steeds herkenbaar. De Europese beschaving is met ram nog steeds vuur, Ara-bië is nog steeds boogschutter, China is nog steeds weegschaal en India is nog steeds een steenbokland, Italië is nog steeds een leeuwland, Spanje is boogschutter en in Noord-Europa zijn Engeland en Denemarken de ramlanden.
Nadat Columbus Amerika had ontdekt en de Europeanen de Nieuwe Wereld gingen koloniseren, ontstond de moderne typologie van twee: de dominante Europese wereld en de ondergeschoven niet-Europese wereld. Onder de Europese wereld reken ik Europa inclusief Rusland en de gebieden die door de Europeanen zijn gekolonialiseerd: Noord-Amerika, Zuid-Amerika, de republiek Zuid-Afrika, Australië, Nieuw-Zeeland en Siberië dat gekoloniseerd is door de Russen. Ik gebruik hier het begrip 'Europese wereld' in plaats van de 'westerse wereld' omdat ik bij deze indeling het niet-westerse Rusland ook tot de Euro-pese wereld reken. De Europese wereld wordt gekenmerkt door de erfenis van de Kelten, Germanen, Slaven, de Grieks-Romeinse cultuur, het christendom, de Europese talen, het meemaken van de Renaissance en Verlichting, een geschiedenis van industrialisatie, kolonisatie en imperialisme, de emancipatie van de burger, de ontwikkeling van de natiestaten en democratische rechtsstaat, de internationale samenwerking en de haat-liefdeverhouding met het Joodse volk en haar cultuur. Door de geschiedenis van kolonisatie, slavernij en de toestroom van arbeidsmigranten en asielzoekers is de Europese wereld multicultureel en raciaal gemengd en deze eigenschap zal in de toekomst alleen nog sterker worden. Rusland neemt een iets afwijkende positie maar het land past zeker niet in het andere kamp: de niet-Europese wereld. Een kenmerk van de niet-Europese cultuur is dat de gemeenschappen bestaan uit een grote etnische homogeniteit en Rusland is etnisch juist zeer gemengd.
De Europese wereld is mannelijk (yang) van karakter en domineert de rest van de wereld. De waarden van de Verenigde Naties zijn de Europese waarden, in de Veiligheidsraad behoren vier van de vijf per-manente leden tot de Europese wereld en hoewel het begrip 'internationale gemeenschap' in principe alle leden van de VN behelst, wordt met deze term vaak impliciet de bondgenoten van de Verenigde Staten bedoeld.
De niet-Europese wereld is de vrouwelijke (yin) helft van de wereld. Het is een heterogeen gezelschap welke alleen onder de gemene deler van 'niet-Europees' is te plaatsen maar welke verder geen overeenkomsten deelt. Door de toenemende invloed van de globalisering en amerikanisering dreigt de diversiteit van de niet-Europese culturen af te vlakken.
De wereld kan worden verdeeld in de dominante Europese landen (blauw) en de niet-Europese landen welke uit een mengelmoes van etnische gemeenschappen bestaan waaronder de kleinere stateloze naties zoals de Berbers en de Maya's. De niet-Europese naties op deze kaart zijn ingedeeld op basis van verwantschap in de talen (cultuur) en dit is volkenkundig gezien geen correcte maatstaf, maar omdat de oor-spronkelijke cultuur is voortgekomen uit de natuur, geeft het een redelijk beeld van de niet-Europese naties. De Europese wereld heeft zijn wortels in de Grieks-Romeinse beschaving en de dominante religie in de Europese landen is het christen-dom. Bij elke indeling zijn er twijfelgevallen en in de tweeledige indeling zitten Rus-land, Turkije en Israël 'op te wip'.
Alle niet-Europese landen zijn met uitzondering van Ethiopië, Turkije, Iran, Afghanistan, Thailand, Japan, Korea en China, voor korte of langere tijd gekoloniseerd geweest door de landen van de Europese wereld. Het gevolg hiervan is dat de natuurlijke ontwikkeling verstoord raakte waardoor veel volkeren in te korte tijd te veel veranderingen meemaakte. In Europa liep de ontwikkeling van de technologie gelijk op met de ontwikkeling in de verbeelding en de cultuur. Toen de Europeanen de wereld veroverden, veroorzaakte hun komst een schok bij de lokale bevolking. Deze schok dreunt nog steeds na als een trauma. De eigen cultuur bleek ineens ongeschikt voor de moderne wereld. In Amerika was het verschil in de natuur fataal voor de inheemse bevolking; zij was niet bestand tegen de ziektes van de Oude Wereld. Zwart Afrika had een grote achterstand in de technologie en de snelle overgang van de ijzertijd naar de industriële samenleving verklaart de chaos van dit continent. In veel landen ontbrak de verbeelding van de natie waardoor de Europeanen makkelijke met een 'verdeel en heers'-tactiek de koloniale volkeren konden onderdrukken. Na de dekolonisatie probeerden de niet-Europese landen hun achterstand in te halen met bijvoorbeeld het opzetten van een industrie, maar inmiddels heeft de Europese wereld zich al weer verder ontwikkeld naar een postindustriële informatiemaatschappij en deze kan alleen floreren met de Europese waarden van de individuele vrijheid en het vrije denken. De Europese wereld veronderstelt dat de niet-Europese wereld achterloopt in deze ontwikkeling en dat zij de Europese waarden zal moeten overnemen om op een gelijk niveau te komen. Maar door de weerstand in veel niet-Europese landen tegen democratisering, feminisme, homorechten, persvrijheid etc. loopt de niet-Europese wereld niet in pas met het soort samenleving waarin de moderne technologie kan bloeien en blijft de Europese wereld steeds een stap voor.
Jeroen Visbeek, december 2015
