Er zijn voor de beschavingen verschillende indelingen te maken, net als bij de indeling van de continenten.

12 Beschavingen met de dierenriemtekens

De twaalf biedt de meest uitgewerkte typologie waarin veel aspecten van de andere typologieën samenkomen en de indeling van de twaalf beschavingen baseer ik op de twaalf westerse dierenriemtekens. Zoals ik al schreef zijn de twaalf beschavingen gebaseerd op de indeling van de acht en uit de verschillen tussen de negen en tien volgt de complexiteit van de twaalf beschavingen.

Het belangrijkste verschil tussen de negen en tien beschavingen is de definitie van Europa. Bij de negen verdeel ik het continent Europa in de beschaving van Europa (Europese Unie) en Orthodox Europa (o.a. Rusland). Bij de tien is deze Europese oost-westverdeling onhoudbaar (de relatielijnen in de levensboom worden onlogisch) en omdat ik de tien beschavingen baseer op de vijf werelddelen, verdeel ik Europa bij de tien in Noord- en Zuid-Europa waarbij Rusland bij Noord-Europa hoort. Rusland is dus bij de acht en negen een aparte beschaving en bij de tien hoort Rusland bij Noord-Europa. De tweeledige positie van Rusland zagen we ook al bij de indeling van de twee waar Rusland niet alle eigenschappen heeft van de Europese wereld omdat Rusland geen westers land is.

Ook de positie van Zuid-Europa is tweeledig. Het heeft een innige relatie met Noord-Europa en bij de indelingen van de acht en negen zijn Noord- en Zuid-Europa (zonder Rusland) één beschaving maar de Zuid-Europese landen hebben door de geschiedenis van het Hellenisme, Romeinse Rijk, Byzantijnse Rijk, het Kalifaat in Spanje en de invloed van moslims op Sicilië, veel uitwisselingen gehad met Noord-Afrika en het Midden-Oosten, waardoor tot op de dag van vandaag een scheidslijn dwars door Europa loopt tussen een Romeins Zuid-Europa en een Germaans Noord-Europa. Deze noord-zuidscheiding komt tot uitdrukking bij de indeling van de tien waar Zuid-Europa hoort bij de beschaving van de Mediterrane Wereld.

Ook de positie van Turkije wisselt. Turkije is een half westers en half oosters land dat tussen Europa, het Midden-Oosten en de Turkse volkeren van Centraal-Azië staat.

De indeling van de twaalf combineert al dit soort meerledige posities van landen als Turkije en Rusland.

Concreet leven we in een wereld met acht of negen beschavingen; het enige verschil tussen de indeling van de acht en negen is dat de beschaving van de Westerse Wereld in de acht bij de negen is opgedeeld in Europa en Nieuw Europa. Voorbij de negen komen we in de verhoogde wereld van de tien (1+0) waarin er meer ruimte is voor nuances zoals de beschaving van Oceanië en Uitheems Afrika.

Met de identificatie van het twaalfde puzzelstukje komen de verschillende typologieën samen. De twaalfde beschaving volgt uit de Europese veroveringen en kolonisaties van Amerika, Siberië, Australië en Nieuw-Zeeland. Door de Europese expansie ontwikkelden zich in Zuid- en Midden-Amerika de beschaving van Latijns-Amerika en in de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland ontwikkelde zich de beschaving van Nieuw Europa. In dezelfde tijd veroverden de Russen Siberië waarmee ze losser van Europa kwamen te staan en Rusland zich ontwikkelde tot een grootmacht en een volwaardige beschaving. De Europese expansie in Amerika en Siberië overdonderde de plaatselijke bevolking en vernietigde de plaatselijke cultuur, maar de vernietiging is niet volledig. Er leven in Amerika nog steeds indianen met een eigen cultuur en in Siberië leven de inheemse volkeren van het Hoge Noorden met een eigen cultuur. Deze volkeren vormen samen de twaalfde beschaving welke ik de Poolring noem en associeer met vissen. Deze beschaving is zo zwak dat we het geen beschaving noemen en zoals ik al schreef hebben de Russen de rol van vissen op zich genomen. Maar eerst ga ik de twaalf innerlijke beschavingen verkennen.

De heroïsche ram vecht in Europa. De rode draad van de Europese geschiedenis is strijden. Een oorzaak van de eindeloze oorlogen is dat er in Europa geen dominant land bestaat. Engeland is het kernland van Europa maar de Engelsen konden nooit hun stempel drukken op het continent. Het continentale Europa is altijd verdeeld geweest in een aantal landen met sterke identiteit: Frankrijk, Spanje, Italië, Duitsland en Turkije en Rusland horen innerlijk ook bij Europa. De verdeeldheid werkte geenszins verlammend; de concurrentie tussen de landen zette Europa juist in de hoogste versnelling. De oorlogen stimuleerde de technologische ontwikkeling en het wordt wel eens ‘vergeten’ maar Europa bouwde vooral een enorme voorsprong op in de ontwikkeling van wapentuig. De Europeanen ontwikkelden in de Middeleeuwen superieure wapens, onneembare fortificaties, geraffineerde militaire tactieken en niet te stillen honger naar avontuur. Aanvankelijk hadden de Europeanen een grote achterstand ten opzichte van de Arabieren en de Chinezen. Maar met de levensenergie van ram wist Europa zijn achterstand in te halen. Toen de Europeanen de wereld introkken deden ze dat als veroveraars. Hoewel de hele niet-Europese wereld de agressie van de Europeanen veroordeeld, is ram toch een positief teken. Ram is de baby die vecht voor zijn bestaansrecht. Ram bedoelt het goed, hij moet vechten om door de oude conventies heen te breken. Ram begint iets nieuws. De Europeanen hebben het zaad voor een nieuwe wereld verspreid. Dit zaad is vooral op een vruchtbare bodem terechtgekomen in de Verenigde Staten van Amerika. De explosieve energie van ram begint heel kernachtig maar naarmate de tijd verstrijkt, dooft de kracht van ram. De Europese ideeën over de betere samenleving hebben nu alle uithoeken van de Aarde bereikt maar Europa is nu oud en verzwakt.

De aardse stier zit in Afrika ten zuiden van de Sahara. Deze beschaving wordt vaak aangeduid met Sub-Saharisch Afrika of Zwart Afrika. Omdat ik schorpioen (oppositioneel teken van stier) associeer Uitheems Afrika, noem ik de stierbeschaving Inheems Afrika. Stier is een simpele boer die in tegenstelling tot ram vasthoudt aan wat zij heeft. Stier voelt geen drang om de wereld te veranderen, stier richt zich op de aardse werkelijkheid. Inheems Afrika is jonge beschaving en haar bloeitijd moet nog komen.

Ram (mannelijk) en stier (vrouwelijk) zijn tegengesteld aan elkaar. Ram vecht, stier verdedigt, ram is progressief, stier is conservatief, ram is extravert, stier is introvert. Europa en Inheems Afrika komen dan ook in alle indelingen terug als duidelijk van elkaar te onderscheiden beschavingen.

Bij tweelingen wordt de wereld ambigu. Tweelingen is nieuwsgierig, flexibel en multicultureel. Tweelingen is overal aanwezig waar landen alleen kunnen worden beschreven met twee tradities: een Europese en een inheemse. Japan is bijvoorbeeld een typisch Oost-Aziatisch land dat duidelijk veel overeenkomsten heeft met China maar daarnaast beschouwt men Japan ook als een westers land. Mexico is ook een land dat alleen beschreven kan vanuit twee beschavingen: die van Latijns-Amerika en van de Verenigde Staten. Japan en Mexico zijn twee voorbeelden van landen die behoren tot de beschaving van tweelingen maar deze landen lijken op het eerste gezicht totaal niet op elkaar. Dit maakt het zo moeilijk om tweelingen als beschaving te identificeren. In principe vallen onder de tweelingenbeschaving alle landen en eilanden welke liggen in en rond de Grote Oceaan en alle gebieden die door de Europeanen zijn gekoloniseerd en waar de Europese emigranten niet of nauwelijks zijn vermengd met de plaatselijke bevolking. Deze definitie geldt voor alle eilanden in de Grote Oceaan – waaronder Nieuw-Zeeland, Nieuw-Guinea, Polynesië, Micronesië, Melanesië, de Filippijnen, Japan – Australië, blank Zuid-Afrika, de Verenigde Staten, Canada, Mexico, Centraal-Amerika en het zuidelijk deel van Zuid-Amerika (Chili, Argentinië, Uruguay). Met deze groep van landen is de tweelingenbeschaving een combinatie van Nieuw Europa (met de sociale rol van de ondernemer) en de positie van Kether in de levensboom: Oceanië. De naam van de tweelingenbeschaving zou dus Nieuw Oceanisch Europa kunnen zijn, maar ik noem het kortweg Oceanië, hoewel dit niet overeenkomt met het geografische begrip Oceanië. Tweelingen legt contact tussen de landen rond de Grote Oceaan. De complete tweelingenbeschaving is etnisch, staatkundig, taalkundig en religieus geen samenhangende groep. Alle landen van Oceanië kunnen ook tot andere beschavingen worden gerekend maar alle multiculturele landen van Oceanië delen hun gespletenheid van tweelingen. Ook iedereen die zich niet meer identificeert met zijn eigen beschaving en zichzelf beschouwd als een ‘wereldburger’ hoort thuis bij tweelingen. Mogelijk is een deel van Oceanië een beschaving in een embryoaal stadium.

Moeder kreeft heeft haar plaatsje gevonden in Zuidoost-Azië; een beschaving welke ik de Indo-Archipel noem. De Indo-Archipel begint ten oosten van India en ten zuiden van China en strekt zich uit naar alle eilanden in de Indische Oceaan en Grote Oceaan en ook Australië hoort innerlijk bij de Indo-Archipel. Kreeft zal Australië in de toekomst langzaam maar zeker weer terugpakken. Kreeft is ietwat bescheiden, maar pas op, de volkeren van de Indo-Archipel kennen met moeder kreeft de vrouwelijke manier van inwerken op de vreemdeling. Zuidoost-Azië kenmerkt zich door het boeddhisme, de voorouderverering, de ondergeschikte rol van het individu ten opzichte van zijn familie, de mysterieuze ‘stille kracht’, het opnemen van elementen van andere culturen zonder het verlies van de eigenheid, hetgeen zichtbaar is in een oppervlakkige openheid maar een diepere geslotenheid.

Koning leeuw zit met zijn beschaving uiteraard in het centrum van de wereld: Binnen-Azië. Leeuw heeft een bindende kracht en duldt niet dat zijn familie uiteenvalt. Zelfs het regenwater laat leeuw niet los. In Binnen-Azië stroomt het regenwater niet naar de oceanen maar naar de binnenzeeën, meren en droge bekkens. In Binnen-Azië leven Turkse volken, Mongolen en Tibetanen in het hooggebergte en op de steppen. Tegenwoordig wordt Binnen-Azië niet als een beschaving beschouwd omdat het gebied is verdeeld over China en Rusland en verder bestaat uit zwakke landen zoals Mongolië en Afghanistan. Maar in de dertiende eeuw was het Mongoolse Rijk onder leiding van de Dzjengis Khan het grootste imperium dat de wereld ooit had gekend en alleen het Britse Rijk zou qua omvang het Mongoolse Rijk overtroeven. De Mongoolse invasies behoren tot de bloedigste oorlogen die de wereld ooit hebben gekend. Historici hebben becijferd dat er veertig miljoen doden vielen en dat is ongeveer elf procent van de toenmalige totale wereldbevolking. Ter vergelijking: in de Tweede Wereldoorlog stierf 2,2 % van de totale wereldbevolking. Als het moet kan de dominante leeuw zich doen gelden. De kracht van leeuw zit ook in Afghanistan, een land dat nooit bezet kon worden door een vreemde mogendheid. De Mongolen, Turken, Tibetanen horen niet bij Europa of Rusland, niet bij het Midden-Oosten, niet bij Indië of China; het is een eigen beschaving waar leeuw ligt te slapen.

De beschaving van maagd is duidelijk afgegrensd als Latijns-Amerika. Een kenmerk van maagd is dat zij alle thema’s van de andere beschavingen onderzoekt. In Zuid-Amerika zijn alle landschapstypes, alle menselijke rassen en alle politieke stromingen vertegenwoordigd. Maagd is dienstbaar, de beschaving van Latijns-Amerika zal niet gauw in grote conflicten komen met andere beschavingen.

Weegschaal manifesteert zich sterk in Oost-Azië: China, Taiwan, Korea en Japan. De Japanners hebben ook een invloed van tweelingen, dus de echte evenwichtskunstenaars zijn de Chinezen en Koreanen. Weegschaal zoekt in tegenstelling tot ram altijd naar de middenweg. Hoewel weegschaal een krachtig mannelijk teken is, zullen de Chinezen in de regel het scherpe conflict mijden.

Schorpioen voelt zich het meest thuis in de tropen en de beschaving van schorpioen noem ik Uitheems Afrika. Hieronder vallen alle zwarten die buiten Afrika wonen en die zich als zwarten identificeren. Schorpioen is sterk aanwezig in het Caribische Gebied, Guyana, bij de Afro-Amerikanen in de Verenigde Staten en verder in West-Europa. Een typisch kenmerk van schorpioen is dat zij leeft op de energie van een gastheer. Uitheems Afrika heeft net als Oceanië geen zelfstandige gebieden maar het verschil is dat tweelingen een positieve schwung geeft aan zijn beschaving en dat schorpioen Uitheems Afrika naar beneden trekt in afhankelijkheid, negatieve emoties en onverwerkte trauma’s. Op religieus gebied voelt schorpioen zich helemaal thuis op Haïti waar zij zich met voodoo kan bezighouden met zwarte magie.

De boogschutterbeschaving vlamt in de Islamitische Wereld. De diep religieuze boogschutter wil de wereld bekeren. De expansie van de Arabieren in de zevende eeuw was een typische boogschutteractie. Boogschutter heeft de islam ver buiten de grenzen van Arabië gebracht: naar Pakistan, Bangladesh, Indonesië, Maleisië, delen van Afrika en Europa, Turkije en Centraal-Azië. Het licht van boogschutter brandt van Indonesië tot Marokko en van Kazachstan tot Kenia. Als vuurteken botst boogschutter met het vuurteken ram. De moslims zetten zich dan ook af tegen Europa en alle gebieden met een Europese cultuur. De beschaving van boogschutter manifesteert zich ook in de landen van Zuid-Europa.

Steenbok beheerst het Indisch subcontinent. Steenbok heeft India strak georganiseerd. De sociale structuren en de discipline zijn de sterke kanten van de steenbokbeschaving. Waar de Europese ram haar kruit allang heeft verschoten, wordt steenbok naarmate zij ouder wordt alleen maar sterker. Steenbok heeft zichzelf onder controle. Het oude India zal eens een wereldmacht worden omdat dit het doel is van steenbok.

Waterman is een moeilijk zichtbare beschaving omdat waterman zich in wezen in de Verenigde Staten manifesteert, maar de Verenigde Staten lijken cultureel sterk op Canada en Australië en wordt vaak op één hoop gegooid met de Angelsaksische landen. In de indeling van de negen plaats ik de Verenigde Staten bij Nieuw Europa en in de indeling van de tien horen de Verenigde Staten samen met Canada bij Anglo-Amerika. De Verenigde Staten zijn in principe het kernland van de tweelingenbeschaving maar tweelingen heeft wel een tegenstelling nodig en die krijg ik door de Verenigde Staten als waterman te identificeren. Het voordeel van de indeling van de twaalf is dat er ruimte komt voor het nuanceverschil tussen Canada en de Verenigde Staten. Want zowel Canada en de Verenigde Staten horen bij indeling van de tien bij Anglo-Amerika, maar Canada is echter te Europees voor de Verenigde Staten – een kwart van de Canadezen heeft het Frans als moedertaal. De verschillen tussen Canada en de VS kan ik verklaren met de identificatie van de Verenigde Staten als de beschaving van waterman (Canada hoort er niet bij). Het thema van waterman is vrijheid. Waterman maakt een idee voor een betere wereld. Geen ander land in de wereld richt zich zo sterk op een hoopvolle toekomst als Amerika. Vaak geeft het oppositionele teken ook veel aanwijzingen. Het tegenovergestelde teken van waterman is leeuw. Waar de Verenigde Staten juist twee oceanen overbruggen, heeft leeuw helemaal geen verbinding met een oceaan en waar leeuw natuurlijke geografische grenzen heeft, hebben de Verenigde Staten juist de meest kunstmatige grenzen.

Vissen verstopt zich in de oude volkeren zonder toekomstperspectief. Elke beschaving kent zulke volkeren maar in de wereld huist de oude ziel van vissen bij de inheemse bevolking van Amerika en Siberië. Deze volkeren zijn geografisch verbonden met elkaar in het Noordpoolgebied. Vandaar dat ik de vissenbeschaving de naam Poolring geef. De zieltogende volkeren van de Poolring zijn overal door de Europeanen verdrongen; door de West-Europeanen in Amerika en door de Russen in Siberië. De volkeren van de Poolring zijn oud, ze kunnen niet meer revitaliseren. Vissen lost als laatste teken de ziel op in het grote geheel. De vissenvolkeren hebben geen staatkundige, taalkundige en religieuze samenhang, maar de verbanden van vissen werken in de droomwereld. De beschaving van de Poolring is onsamenhangend en zeer zwak, maar de indianen en inheemse Siberische volkeren kunnen alleen recht worden gedaan door ze als een beschaving te identificeren.

Jeroen Visbeek, december 2015